Auteur: adm_mannenvan80

Bijen zijn essentieel voor een gezonde en levendige tuin. Ze dragen bij aan de biodiversiteit en spelen een cruciale rol in de bestuiving van planten, wat leidt tot de productie van fruit en groenten.
Wil je een bij-vriendelijke tuin aanleggen? Heel goed! Bijen hebben het steeds moeilijker in ons land. En wij hebben ze hard nodig voor de bestuiving van ons fruit, en vele andere planten. Zonder de bijen komt het ecosysteem op losse schroeven te staan.

De massale bijensterfte komt steeds vaker in het nieuws. Grote boosdoener is gebrek aan voedsel voor bijen. Veel mensen leggen strakke, ‘onderhoudsarme’ tuinen aan. Bloeiende planten zien we steeds minder.

De honingbij, die van nature in Nederland thuis hoort, is in het wild al zo goed als uitgestorven. Maar ook wilde bijen hebben het moeilijk. Hoog tijd dus dat we van zoveel mogelijk tuinen ware bijenparadijsjes maken.

En daar heb je echt geen grote tuin voor nodig. Ook in een kleine stadstuin of op je balkon kan je het bijen naar de zin maken. Doe je mee?!

Wat hebben bijen nodig?

Bijen hebben nectar en stuifmeel nodig. Uit stuifmeel halen ze eiwitten, koolhydraten, vetten, mineralen en vitamines. Hun energie halen ze uit nectar, dit hebben ze nodig om te kunnen blijven bewegen en het broednest te verwarmen.
Veel wilde bijen zijn gespecialiseerd als het gaat om stuifmeel. Sommige bijen vliegen maar op één of enkele soorten bloemen uit een bloemenfamilie. Wat nectar betreft is dit minder het geval. Al zien we wel voorkeuren.

Dit heeft waarschijnlijk vooral te maken met de lengte van de tong. De tonglente verschilt per bijensoort. De nectar waar sommige bijen makkelijk bij kunnen komen, zit voor andere soorten te diep weggestopt.

Het stuifmeel dat ze verzamelen is bedoeld voor om de bijenlarven te voeden. Het is een echte bouwstof voor bijen. Voor een gezonde, voedzame maaltijd hebben bijen een gevarieerd aanbod aan stuifmeel nodig. Een bont bloeiend landschap is daarom goed voor de bijen.

In de winter

In de winter zien we geen bijen vliegen. Er zijn er vrijwel geen bloemen en is het te koud om uit te vliegen voor deze diertjes. Wat bijen doen in de winter is afhankelijk van het soort. Honingbijen worden verzorgd door een imker en wonen in een bijenkast. Wilde bijen sterven voor de winter, alleen hun nakomelingen overwinteren. Honingbijen overwinteren als kolonie en hebben een voedselvoorraad nodig. Dit leggen ze aan in de vorm van honing.

Waar houden bijen van in de tuin?

Vooral met veel verschillende bloeiende planten en bloemen maak je de bijen blij. Zorg ervoor dat er zo lang mogelijk bloeiende bloemen aanwezig zijn, van verschillende plantenfamilies. Het liefst van het vroege voorjaar tot de late herfst. Zo hebben de bijen voldoende te eten.
Heb je ook nog fruitbomen en een moestuin dan profiteer je zelf ook meteen van de bijen in je tuin.

Naast voedsel willen hebben wilde bijen een plekje nodig om te nestelen. Niet alle bijensoorten doen dit op dezelfde manier. Sommige soorten graven holletjes in de grond. Dit doen ze graag op kale of spaarzaam begroeide plekken waar de zon de bodem heeft opgewarmd. Of in voegen tussen tegels.

Anderen kruipen graag weg in dode stammen en takken. Laat daarom de stam van een dode boom gerust staan. Zo’n dode boomstam, op een zonnige plaats, is niet alleen decoratief maar ook een geweldige nestelplaats voor bijen.

Of maak een leuk bijenhotel, van takjes en boomstammetjes waar je gaatjes in boort. Niet alleen decoratief en super leuk om te maken, maar je helpt er ook de solitair levende bijen mee.

Om ervoor te zorgen dat je niet teveel tijd kwijt bent aan onderhoud en je tuin er toch netjes uitziet, geven jij graag de volgende tips mee!

Beplanting

Maak brede borders met diversiteit aan plantensoorten. Deze groeien naar elkaar toe waardoor ze de bodem bedekken en verbruiken elk verschillende nutriënten vanuit de bodem waardoor je minder of geen voeding hoeft toe te voegen. Samen zorgen ze voor balans in plaats van uitputting van de grond. Kies bijvoorbeeld voor een combinatie van steenanjer, gewone margriet, wilde marjolein en echte valeriaan.

Hier nog een paar tips voor de beplanting: 

• Kies voor planten die inheems zijn (in Nederland thuis horen)
  Die zijn aangepast op ons klimaat en hebben daardoor minder zorg van ons nodig. 
• Potten op een terras kosten veel tijd met water geven.
  Een border heeft minder watergift nodig en bespaart daarmee ook tijd. 
• Kies voor vaste planten
  Die hoef je niet elk jaar te vervangen zoals eenjarigen. Dat scheelt tijd. 
• Geef onkruid geen kans
  Bedek de grond met bodembedekkers, houtsnippers, boomschors of cacaodoppen. 
• Kies voor traaggroeiende soorten in hagen
  Een voorbeeld is Taxus. Dat scheelt snoeiwerk.  
• Kies voor planten combinaties
  Kies een combinatie van planten waardoor je het hele jaar iets bloeiends hebt in de tuin. Hoe meer diversiteit aan soorten hoe beter. Meer verschillende soorten bij elkaar houden elkaar beter in balans als buren dan veel van dezelfde soort. Een betere balans zorgt voor minder ziekte en planten die het niet redden. Als de planten het beter volhouden in jouw tuin scheelt dit werk omdat je ze niet hoeft te vervangen. 

Paden

Tuinpad met Stapstenen – Leg een tuinpad aan met stapstenen waartussen je kruiptijm laat groeien. Zo heb je weinig onderhoud aan je pad en geurt het ook nog eens prettig met elke stap.  

Minder tegels – Tegels vergen veel onderhoud om ze schoon te houden. Kies daarom voor minder tegels en maak een bloemen border of gebruik een zaadmengel voor een bloemenweide. Een bloemenweide is minder werk dan een gazon waar alleen gras in hoort te staan. 

Natuursteen of gerecycled kunststof – Kies voor terras natuursteen of gerecycled kunststof. Hierop hecht vuil minder aan en het is gemakkelijker schoon te maken en scheelt veel schrob werk. 

Goede bodem en natuurlijke voeding

Goede bodem – Als de bodem op orde is scheelt het veel onderhoud. Een goede bodem is luchtig en vol met bodemleven. Het helpt om de grond niet te bewerken en niet te schoffelen. Dan kan het bodemleven het werk voor jou doen; de mulch laag omzetten naar nutriënten zodat er voeding is voor de planten. Eigen compost is goed om te gebruiken als mulch laag of plantaardige turfvrije tuinaarde of wormencompost.  

Laat afgestorven planten staan tot en met maart – Dat scheelt in de herfst veel werk en zo hebben insecten en kleine zoogdieren een plek om in te overwinteren. Ook biedt dit bescherming voor de planten zodra het gaat vriezen. In het vroege voorjaar kun je de afgestorven plantdelen verwijderen zodra je de nieuwe scheuten ziet opkomen. 

Wiedmateriaal kun je gebruiken als bodemvoeding – Scheelt werk met afvoeren en geld voor bodem bemesting. Ook bladeren kun je heel goed om de border vegen. Dit bedekt de bodem, geeft voeding en zorgt ervoor dat bodemvocht beter wordt vastgehouden waardoor je minder water hoeft te geven. 

Gebruik het snoeiafval – Snoeiafval hoef je niet af te voeren, maak een takkenril in je tuin. Egels, andere kleine zoogdieren en insecten zijn je dankbaar en maken hier graag gebruik van. Of maak een rommelhoekje met kleine houtstammetjes en eventueel wat terra cotta potjes die kapot zijn. Daar kunnen dieren in overwinteren. 

Natuurlijke vijver

Een natuurlijke vijver vergt niet veel onderhoud, alleen een goede aanleg. Vul de vijver bij door hemelwater af te koppelen van je dak. Gemeente Roermond geeft daar ook subsidie voor! Kies voor genoeg waterplanten die het water zuiveren en het systeem in balans houden. Dun de planten in het najaar wat uit zodat het niet vol groeit. Plaats geen vissen in de vijver. De uitwerpselen zorgen voor een te hoge voedselrijkdom waardoor algenbloei plaatsvindt. Daardoor volgt er veel werk om er weer een balans in te krijgen. (Zie ook: Aanleggen Wadi)