Auteur: adm_mannenvan80

Als je erg veel planten hebt, is het een leuk idee om een plantenruilbeurs te organiseren. Ook zonder een plantenbieb in de buurt of wijk is dit een goed idee. Op deze manier kom jij van jouw planten af die teveel zijn en ontvang jij nieuwe aanwinsten voor jouw tuin.

Tuinplanten zijn gifvrij en daarmee heel geschikt voor een natuurlijke tuin. De plekken waar tegels eruit gaan kunnen op deze manier goed aangevuld worden. 

In Roermond worden regelmatig plantenruilbeurzen gehouden waar je heen kunt gaan om planten te ruilen. Zo organiseert vereniging Groei & Bloei altijd in het voorjaar en najaar een plantenruilbeurs. Houdt de agenda in de gaten wanneer de volgende is Activiteiten (groei.nl). Ook in wijk ‘t Vrijveld worden plantenruilbeurzen georganiseerd in het voorjaar.

Het aantal soorten wilde bijen in Nederland neemt in een rap tempo af, met name door een gebrek aan geschikte nestelplekken. Sommige soorten wilde bijen kunnen maar een paar honderd meter vliegen en sommige soorten zelfs maar tientallen meters. Dit zijn de afstanden die wij af kunnen leggen naar voedselrijke locaties met veel bloeiende planten voor stuifmeel. Er zijn ook soorten bij die een specifieke voorkeur hebben voor een bepaalde plant waarvan ze het stuifmeel nodig hebben om te kunnen overleven. 

Ongeveer 70% van de wilde bijen soorten maakt een nest in de grond waarin ze gangen graven met nestcellen maar ze kunnen ook bestaande holletjes gebruiken. Hommels zijn ook wilde bijen en bepaalde hommelsoorten gebruiken soms verlaten muizenholen om in te nestelen. 

Ook met het NK-Tegelwippen kun je wilde bijen goed helpen. Oude tegels en zand zijn perfecte grondstoffen om een bijenburcht mee te maken! Dan hoef je de tegels en het zand niet meer af te voeren én help je soorten die in de grond nestelen aan een nieuwe woonruimte. Door ook stengels en houtstronken toe te voegen aan de burcht, wordt het bovendien een geschikte nestelplek voor metselbijen. De combinatie van meerdere soorten nestgelegenheid maakt de bijenburcht een unieke woonplek voor veel bijensoorten. Zorg je in de omgeving voor een bloemrijk gebied met de juiste wilde planten (Plantengids voor wilde bijen en andere insecten), bomen en struiken, dan is er het hele jaar door voldoende voedsel beschikbaar.

Bijen houden van warme omstandigheden. Kies daarom een zonnige plaats met een droge ondergrond. Zorg dat de burcht (open kant van de halve maanvorm) op het zuiden is georiënteerd, iets op het zuidoosten of zuidwesten mag ook. Door de halve-maanvorm wordt meer warmte vastgehouden. Ook zorgt dit voor variatie in het microklimaat, waar ook andere insecten van profiteren.

Bescherming tegen harde wind is ook belangrijk. Zoek daarom een beschutte plek uit of creëer beschutting rondom de burcht in de vorm van een heg of takkenril.
Bijen hebben binnen een straal van 100m voldoende nectar en stuifmeel nodig. De aanwezigheid van veel bloeiende inheemse kruiden en struiken op de gekozen locatie is daarom essentieel. Met wat extra beheer en inrichting kun je zelf voor meer bloemenrijkdom zorgen. Het advies is om bij aanplant zoveel mogelijk gebruik te maken van biologisch geteeld materiaal. Tot slot is het een meerwaarde de bijenburcht aan te leggen in de buurt van open water (vijver, poel, gracht o.i.d.) of een kleine natuurlijke laagte waar water in kan blijven staan. Het water wordt gebruikt om te drinken en om modder te maken om daarmee de nestgangen af te sluiten. Er zijn ook bijensoorten die hiervoor gebruik maken van kleine steentjes, bladeren, hars, zand of klei.

.

Ook een kleine bijenburcht kan al veel bijdragen. Enkele tips voor als je op kleinere schaal een bijenburcht wil aanleggen.

• Graaf de ruimte voor de bijenburcht 30 cm uit en vul deze met zand. Dat voorkomt opgroeiend onkruid.
• Maak een stapelmuur in boogvorm van stenen, oude pannen of boomstammen. Gebruik leem of leemhoudende grond als cement.
• Verstevig de muur aan de achterkant met de grond die je weghaalde in het begin. Plaats er opstaande boomstammen op naar eigen ontwerp en boor in de boomstammen gaatjes voor de metselbijen.
• Stort aan de zonnekant zanderige grond tegen het stapelmuurtje.
• Neem af en toe te sterke begroeiing weg.
• Bewaak dat er voldoende voedsel en water is voor de bewoners!

Na de aanleg van de burcht en het geschikt maken van de omgeving is het belangrijk om de burcht goed te blijven onderhouden. Zorg dat deze voldoende kaal blijft en alleen wat schaarse begroeiing heeft. Een goede methode is om eens per jaar de helft van de burcht onkruidvrij maken, en het volgende jaar de andere helft. De meeste geschikte periode hiervoor is februari.

In de stedelijke omgeving spelen bomen een cruciale rol bij het verbeteren van klimaat, waterhuishouding, luchtkwaliteit en biodiversiteit. De soortentabel van Wageningen University & Research biedt een gedetailleerd overzicht van de positieve bijdragen van ruim 100 boomsoorten. Deze tabel, onderdeel van een serie factsheets, benadrukt hoe verschillende boomsoorten kunnen bijdragen aan ecosysteemdiensten zoals het beperken van opwarming, het verbeteren van luchtkwaliteit en het verhogen van de biodiversiteit.

Belangrijke ecosysteemdiensten

1. Klimaatregulatie
   Grote bomen met een brede en dichte kroon bieden hoge bijdragen aan het beperken van opwarming door schaduw te bieden en via verdamping van water.
2. Waterhuishouding
   Boomkronen kunnen neerslag onderscheppen en wateroverlast voorkomen. Grote, altijd groene bomen zijn hier het meest effectief in.
3. Luchtkwaliteit
   Bomen dragen bij aan het wegvangen van fijnstof en gasvormige verontreinigingen zoals NOx en O3. Naaldbomen en loofbomen met veel kleine blaadjes zijn hierbij het meest effectief.
4. Biodiversiteit
   Veel boomsoorten bieden voedsel in de vorm van nectar, stuifmeel, bessen, zaden en noten, wat bijdraagt aan een hogere biodiversiteit in stedelijke gebieden.

Praktische toepassingen

Bij het kiezen van boomsoorten voor stedelijke aanplantingen is het essentieel om rekening te houden met de specifieke groeiomstandigheden en ruimtebeperkingen van de stad. Bijvoorbeeld, groenblijvende bomen hebben het hele jaar door een positieve impact op luchtkwaliteit en waterhuishouding. Daarnaast zijn eigenschappen zoals droogtetolerantie en winterhardheid van belang om ervoor te zorgen dat bomen duurzaam bijdragen aan de stedelijke omgeving.

Gratis bomen

Stichting Meer Bomen Nu oogst zaailingen die boventallig of ongewenst zijn in een natuurgebied. Ook in Roermond en omgeving zijn er oogstlocaties. De bomen die geoogst worden staan bijvoorbeeld te dichtbij het wandelpad en zouden anders weggemaaid worden. Deze boompjes worden naar een Bomenhub, een tijdelijke opslagplek, gebracht of ze worden direct opgehaald door iemand die graag wil planten.

Je kunt meehelpen met oogsten of de boompjes ophalen bij een Bomenhub. Meer informatie op MeerBomenNu – Samen miljoenen bomen (ver)planten voor minder CO₂

Als je die tegels hebt gewipt wil je natuurlijk het liefst niet dat ze in de puincontainer belanden. Hier enkele bruikbare tips om je (onbruik geraakte) tegels een circulaire toekomst te geven!

1. Hergebruik op locatie

Het beste is om niet te gaan slepen met de – over het algemeen – zware tegels en er dus iets van te bouwen op de locatie zelf. Als je je achtertuin hebt onttegeld, dan kun je een mooie bank of moestuinbak bouwen van de vrijgekomen tegels.

Kruidenspiraal

Of je gaat voor een kruidenspiraal, een ronde toren van stenen, met uitsparingen voor tuinaarde met daarin kruiden. Een kruidenspiraal bevat door de vorm ruimte voor kruiden die veel zon en warmte nodig hebben maar ook kruiden die wat meer van de schaduw en vocht houden. Het is ideaal om een kruidenspiraal vlak bij de keuken te plaatsen zodat je gemakkelijk over verse kruiden voor bij het koken kunt beschikken.

Ecokathedraal of bijenburcht

Wat ook altijd een goed idee is: insectenhotels bouwen. Het gaat slecht met onze kleine vrienden, dus alle hulp is welkom. Maak van je afgedankte tegels een toren met gaatjes ertussen of een piramide van tegels, waarin je steeds zorgt voor tussenruimte, zodat daar bijen en insecten beschutting kunnen vinden.

Met tegels kunnen prachtige ecokathedralen gebouwd worden. Dat zijn organische en door mensenhanden gemaakte bouwwerken die ruimte bieden voor planten en dieren om in te kunnen leven. Deze bouwwerken worden niet vooraf ontworpen, maar ontstaan door samenwerking uit de beschikbare bouwmaterialen zoals tegels uit ontsteningsacties. Zie voor meer informatie: Bijenburcht maken van tegels en zand | NK Tegelwippen Roermond (nk-tegelwippen-roermond.nl)

Waar moet je rekening mee houden?

Je kunt ze het beste bouwen op een ruime locatie met zonlicht. De natuurlijke materialen die je toepast kun je het beste eerst verzamelen op de locatie waar het gebouwd gaat worden. Als je begint met bouwen kun je verschillende hoogtes, hoeken en vormen gebruiken om variatie aan te brengen in de vorm die gaat ontstaan.

Op deze manier kunnen zoveel mogelijk verschillende planten en dieren er gebruik van gaan maken. Het kan ook een stapel stenen zijn zolang de natuur haar gang kan gaan op de locatie met het bouwwerk zodat het mee kan veranderen met de tijd.

Onderhoud om de structuur stabiel te houden kan nodig zijn en ook is het interessant om de biodiversiteit op de locatie te monitoren. Welke planten en dieren zullen op het bouwwerk afkomen?

Heb je hulp nodig?

Lijkt het je leuk een ecokathedraal te maken en jouw creativiteit hierin toe te passen? Heb jij veel tegels van een ontsteningsactie? Wil jij voor dit bouwwerk op zoek naar tegels? Of heb je een locatie beschikbaar voor een ecokathedraal waar een groep dit kan komen bouwen waar het mag blijven staan? Geef het aan ons door via duurzaamheid@roermond.nl. Ook als je het leuk vindt om de planten en dieren te monitoren die afkomen op het bouwwerk komen wij graag met jou in contact!

2. Een ander blij maken met je tegels

Voor (bijna) alles is een nieuwe eigenaar te vinden. Ook voor je oude stoeptegels. Er is meestal wel een groenproject of moestuin in de buurt die de tegels graag gebruikt om paden of bakken van te bouwen. Het is dus de uitdaging om deze toekomstige eigenaar op te sporen! Een berichtje via social media wil nog wel eens helpen. In Roermond bestaat de Facebook groep Wish, Gift, Smile om nog goede spullen een tweede leven te geven, de groep Gratis In Roermond of WEGGEEFHOEK 0475.

Tegels gratis laten ophalen

We helpen je graag jouw tuin groener te maken. In samenwerking met stichting We Green The World, komen wij in Roermond gratis de tegels ophalen die je zelf uit jouw tuin verwijdert. Voorwaarde is dat je je oude tegels niet vervangt voor nieuwe. Via deze pagina meld je je aan voor de ophaalservice, oftewel ‘de Tegeltaxi’. Meer informatie over deze Tegeltaxi volgt.

Bijen zijn essentieel voor een gezonde en levendige tuin. Ze dragen bij aan de biodiversiteit en spelen een cruciale rol in de bestuiving van planten, wat leidt tot de productie van fruit en groenten.
Wil je een bij-vriendelijke tuin aanleggen? Heel goed! Bijen hebben het steeds moeilijker in ons land. En wij hebben ze hard nodig voor de bestuiving van ons fruit, en vele andere planten. Zonder de bijen komt het ecosysteem op losse schroeven te staan.

De massale bijensterfte komt steeds vaker in het nieuws. Grote boosdoener is gebrek aan voedsel voor bijen. Veel mensen leggen strakke, ‘onderhoudsarme’ tuinen aan. Bloeiende planten zien we steeds minder.

De honingbij, die van nature in Nederland thuis hoort, is in het wild al zo goed als uitgestorven. Maar ook wilde bijen hebben het moeilijk. Hoog tijd dus dat we van zoveel mogelijk tuinen ware bijenparadijsjes maken.

En daar heb je echt geen grote tuin voor nodig. Ook in een kleine stadstuin of op je balkon kan je het bijen naar de zin maken. Doe je mee?!

Wat hebben bijen nodig?

Bijen hebben nectar en stuifmeel nodig. Uit stuifmeel halen ze eiwitten, koolhydraten, vetten, mineralen en vitamines. Hun energie halen ze uit nectar, dit hebben ze nodig om te kunnen blijven bewegen en het broednest te verwarmen.
Veel wilde bijen zijn gespecialiseerd als het gaat om stuifmeel. Sommige bijen vliegen maar op één of enkele soorten bloemen uit een bloemenfamilie. Wat nectar betreft is dit minder het geval. Al zien we wel voorkeuren.

Dit heeft waarschijnlijk vooral te maken met de lengte van de tong. De tonglente verschilt per bijensoort. De nectar waar sommige bijen makkelijk bij kunnen komen, zit voor andere soorten te diep weggestopt.

Het stuifmeel dat ze verzamelen is bedoeld voor om de bijenlarven te voeden. Het is een echte bouwstof voor bijen. Voor een gezonde, voedzame maaltijd hebben bijen een gevarieerd aanbod aan stuifmeel nodig. Een bont bloeiend landschap is daarom goed voor de bijen.

In de winter

In de winter zien we geen bijen vliegen. Er zijn er vrijwel geen bloemen en is het te koud om uit te vliegen voor deze diertjes. Wat bijen doen in de winter is afhankelijk van het soort. Honingbijen worden verzorgd door een imker en wonen in een bijenkast. Wilde bijen sterven voor de winter, alleen hun nakomelingen overwinteren. Honingbijen overwinteren als kolonie en hebben een voedselvoorraad nodig. Dit leggen ze aan in de vorm van honing.

Waar houden bijen van in de tuin?

Vooral met veel verschillende bloeiende planten en bloemen maak je de bijen blij. Zorg ervoor dat er zo lang mogelijk bloeiende bloemen aanwezig zijn, van verschillende plantenfamilies. Het liefst van het vroege voorjaar tot de late herfst. Zo hebben de bijen voldoende te eten.
Heb je ook nog fruitbomen en een moestuin dan profiteer je zelf ook meteen van de bijen in je tuin.

Naast voedsel willen hebben wilde bijen een plekje nodig om te nestelen. Niet alle bijensoorten doen dit op dezelfde manier. Sommige soorten graven holletjes in de grond. Dit doen ze graag op kale of spaarzaam begroeide plekken waar de zon de bodem heeft opgewarmd. Of in voegen tussen tegels.

Anderen kruipen graag weg in dode stammen en takken. Laat daarom de stam van een dode boom gerust staan. Zo’n dode boomstam, op een zonnige plaats, is niet alleen decoratief maar ook een geweldige nestelplaats voor bijen.

Of maak een leuk bijenhotel, van takjes en boomstammetjes waar je gaatjes in boort. Niet alleen decoratief en super leuk om te maken, maar je helpt er ook de solitair levende bijen mee.

Om ervoor te zorgen dat je niet teveel tijd kwijt bent aan onderhoud en je tuin er toch netjes uitziet, geven jij graag de volgende tips mee!

Beplanting

Maak brede borders met diversiteit aan plantensoorten. Deze groeien naar elkaar toe waardoor ze de bodem bedekken en verbruiken elk verschillende nutriënten vanuit de bodem waardoor je minder of geen voeding hoeft toe te voegen. Samen zorgen ze voor balans in plaats van uitputting van de grond. Kies bijvoorbeeld voor een combinatie van steenanjer, gewone margriet, wilde marjolein en echte valeriaan.

Hier nog een paar tips voor de beplanting: 

• Kies voor planten die inheems zijn (in Nederland thuis horen)
  Die zijn aangepast op ons klimaat en hebben daardoor minder zorg van ons nodig. 
• Potten op een terras kosten veel tijd met water geven.
  Een border heeft minder watergift nodig en bespaart daarmee ook tijd. 
• Kies voor vaste planten
  Die hoef je niet elk jaar te vervangen zoals eenjarigen. Dat scheelt tijd. 
• Geef onkruid geen kans
  Bedek de grond met bodembedekkers, houtsnippers, boomschors of cacaodoppen. 
• Kies voor traaggroeiende soorten in hagen
  Een voorbeeld is Taxus. Dat scheelt snoeiwerk.  
• Kies voor planten combinaties
  Kies een combinatie van planten waardoor je het hele jaar iets bloeiends hebt in de tuin. Hoe meer diversiteit aan soorten hoe beter. Meer verschillende soorten bij elkaar houden elkaar beter in balans als buren dan veel van dezelfde soort. Een betere balans zorgt voor minder ziekte en planten die het niet redden. Als de planten het beter volhouden in jouw tuin scheelt dit werk omdat je ze niet hoeft te vervangen. 

Paden

Tuinpad met Stapstenen – Leg een tuinpad aan met stapstenen waartussen je kruiptijm laat groeien. Zo heb je weinig onderhoud aan je pad en geurt het ook nog eens prettig met elke stap.  

Minder tegels – Tegels vergen veel onderhoud om ze schoon te houden. Kies daarom voor minder tegels en maak een bloemen border of gebruik een zaadmengel voor een bloemenweide. Een bloemenweide is minder werk dan een gazon waar alleen gras in hoort te staan. 

Natuursteen of gerecycled kunststof – Kies voor terras natuursteen of gerecycled kunststof. Hierop hecht vuil minder aan en het is gemakkelijker schoon te maken en scheelt veel schrob werk. 

Goede bodem en natuurlijke voeding

Goede bodem – Als de bodem op orde is scheelt het veel onderhoud. Een goede bodem is luchtig en vol met bodemleven. Het helpt om de grond niet te bewerken en niet te schoffelen. Dan kan het bodemleven het werk voor jou doen; de mulch laag omzetten naar nutriënten zodat er voeding is voor de planten. Eigen compost is goed om te gebruiken als mulch laag of plantaardige turfvrije tuinaarde of wormencompost.  

Laat afgestorven planten staan tot en met maart – Dat scheelt in de herfst veel werk en zo hebben insecten en kleine zoogdieren een plek om in te overwinteren. Ook biedt dit bescherming voor de planten zodra het gaat vriezen. In het vroege voorjaar kun je de afgestorven plantdelen verwijderen zodra je de nieuwe scheuten ziet opkomen. 

Wiedmateriaal kun je gebruiken als bodemvoeding – Scheelt werk met afvoeren en geld voor bodem bemesting. Ook bladeren kun je heel goed om de border vegen. Dit bedekt de bodem, geeft voeding en zorgt ervoor dat bodemvocht beter wordt vastgehouden waardoor je minder water hoeft te geven. 

Gebruik het snoeiafval – Snoeiafval hoef je niet af te voeren, maak een takkenril in je tuin. Egels, andere kleine zoogdieren en insecten zijn je dankbaar en maken hier graag gebruik van. Of maak een rommelhoekje met kleine houtstammetjes en eventueel wat terra cotta potjes die kapot zijn. Daar kunnen dieren in overwinteren. 

Natuurlijke vijver

Een natuurlijke vijver vergt niet veel onderhoud, alleen een goede aanleg. Vul de vijver bij door hemelwater af te koppelen van je dak. Gemeente Roermond geeft daar ook subsidie voor! Kies voor genoeg waterplanten die het water zuiveren en het systeem in balans houden. Dun de planten in het najaar wat uit zodat het niet vol groeit. Plaats geen vissen in de vijver. De uitwerpselen zorgen voor een te hoge voedselrijkdom waardoor algenbloei plaatsvindt. Daardoor volgt er veel werk om er weer een balans in te krijgen. (Zie ook: Aanleggen Wadi)